Strategaethau a Pholisïau Llywodraeth ar gyfer Cymru
Cynnwys
Diogelu plant a phobl ifanc gyda’n gilydd- Canllawiau anstatudol i ymarferwyr
Gwisg Ysgol i Ddod yn Fwy Fforddiadwy
Cynllun Gweithlu Gofal Plant, Chwarae a Blynyddoedd Cynnar
Canllawiau Statudol Gofal Plant
Strategaeth Cymru ar gyfer Tlodi Plant
Gwerthuso Teuluoedd yn Gyntaf Adroddiad Blwyddyn 3
Gwerthusiad o Weithrediad Cynnar yn Cynnig Gofal Plant i Gymru
Profion Darllen a Rhifedd Yng Nghymru - 2019
Adolygiad o Gapasiti Hyfforddiant Chwarae yng Nghymru a’r ffordd y’i Darperir
Ymateb Llywodraeth Cymru i adroddiad blynyddol Comisiynydd Plant Cymru 2017-18

Diogelu plant a phobl ifanc gyda’n gilydd- Canllawiau anstatudol i ymarferwyr
Mae'r pandemig coronafeirws (COVID-19) wedi creu heriau newydd ac anodd i bawb. Mae llawer o gartrefi wedi bod o dan straen neu wedi wynebu sefyllfaoedd anodd oherwydd effaith gymdeithasol, seicolegol ac economaidd y pandemig a'r cyfyngiadau. Rydym yn gwybod bod ymarferwyr sy'n gweithio ar draws asiantaethau yn y sector statudol a'r trydydd sector wedi gorfod addasu'n gyflym i ffyrdd newydd o weithio, gan barhau i sicrhau bod plant a theuluoedd yn cael eu cefnogi. Mae gwasanaethau wedi gwneud popeth y gallant o dan amgylchiadau anodd ond rydym yn ymwybodol y bydd rhai plant, yn anffodus, wedi cael niwed yn ddiarwybod inni.
Mae llawer o ymarferwyr yn brofiadol iawn mewn arferion diogel; ond efallai na fydd eraill yn teimlo mor hyderus yn y maes hwn. Mae'r canllawiau hyn yn cynnwys gwybodaeth y bydd llawer o ymarferwyr eisoes yn ymwybodol ohoni ond ein gobaith yw y bydd rhoi'r wybodaeth hon at ei gilydd mewn un ddogfen yn ddefnyddiol.

Gwisg Ysgol i Ddod yn Fwy Fforddiadwy
Mae Kirtsy Williams AM wedi rhyddhau canllaw statudol i wneud gwisgoedd ysgol yn fwy fforddiadwy, hygyrch a niwtral o ran rhyw
Mae'r canllaw Llywodraeth Cymru newydd yn dod mewn i rym o 1 Medi 2019 ac yn darparu cyngor ar gyfer cyrff llywodraethu a phrif athrawon ar faterion yn ymwneud â pholisi gwisg ysgol. Roedd y canllaw olaf yn 2011 ddim yn rheoliadol ac, o ganlyniad, nad oedd angen i ysgolion ei ystyried yn gyfreithlon.

Cynllun Gweithlu Gofal Plant, Chwarae a Blynyddoedd Cynnar
Ymgynghorwyd cynllun drafft ar gyfer y sector Gofal Plant, Chwarae a Blynyddoedd Cynnar yn gynnig amcan 10-blwyddyn strategol ar gyfer y gweithlu yma yn 2014. Ers yr ymgynghoriad, mae yna wedi bod nifer o ddatblygiadau polisi arwyddocaol yn ymwneud â'r sector yma, yn cynnwys y datblygiad o suite o gymeradwyon newydd ar gyfer y ddarpariaeth gofal plant ar gyfer rhieni o blant 3-4 oed sy'n gweithio. Mae yna wedi bod gwaith bellach i asesu'r effaith o'r datblygiadau polisi yma i sicrhau ei bod nhw'n alinio gydag amcanion y cynllun, Mae'r cynllun olaf yn gosod allan y cyfeiriad o drafnidiaeth ar gyfer y gweithlu Gofal Plant a Blynyddoedd Cynnar dros y 10 mlynedd nesaf. Fodd bynnag, ei bwyslais yw ar weithredoedd sy'n cymryd le o fewn y 3 blwyddyn gyntaf ac wedi alinio gyda Strategaeth Genedlaethol y Llywodraeth Cymraeg - Ffyniant am Bawb

Canllawiau Statudol Gofal Plant
Cyhoeddir y canllawiau hyn o dan adrannau 22 (3), 23(3), 26(2) (b) a 27(7)
Deddf Gofal Plant 2006 ac adran 118 (A) (2) (b) Deddf Safonau a
Fframwaith Ysgolion 1998. Mae’n rhaid i awdurdodau lleol roi sylw iddynt oherwydd eu bod yn ganllawiau statudol.
Ystyr hyn yw bod yn rhaid i awdurdodau lleol ystyried y canllawiau, a chael rhesymau eglur a chyfiawnadwy os ydynt yn penderfynu gwyro oddi wrthynt.
Bwriad y canllawiau hyn yw cynorthwyo awdurdodau lleol i gyflawni eu dyletswydd i:
-
sicrhau bod digon o ofal plant ar gael
-
cynnal asesiadau o ddigonolrwydd gofal plant; a
-
rhoi gwybodaeth, cyngor a chymorth sy’n ymwneud â gofal plant i rieni, darpar rieni a’r rhai hynny sydd â chyfrifoldeb fel rhiant neu gyfrifoldeb gofalu am blentyn.

Gwerthuso Teuluoedd yn Gyntaf
Adroddiad Blwyddyn 3
Dyluniwyd Teuluoedd yn Gyntaf i wella deilliannau ar gyfer plant, pobl ifanc a theuluoedd. Mae’n pwysleisio dulliau atal ac ymyrryd yn gynnar ar gyfer teuluoedd, yn enwedig y rhai hynny sy’n byw mewn tlodi.
Bydd negeseuon o’r adroddiadau yn cael eu defnyddio i lywio’r ffordd y caiff rhaglen Teuluoedd yn Gyntaf ei chyflwyno yn y dyfodol.
Adroddiad Blwyddyn 3
Ceisiodd y gwerthusiad tair blynedd ateb nifer o gwestiynau am y rhaglen, gan gynnwys:
-
a yw dyluniad y rhaglen yn addas at y diben
-
asesiad o’r ffordd y caiff y rhaglen ei rhoi ar waith
-
ansawdd y ffordd y caiff y rhaglen ei rhoi ar waith
-
effaith y rhaglen ar deuluoedd
-
effaith y rhaglen o safbwynt y boblogaeth yn gyffredinol.
Gellir dod o hyd i ragor o ddogfennau am y gwerthusiad cenedlaethol hwn yma.

Gwerthusiad o Weithrediad Cynnar y Cynnig Gofal Plant i Gymru
Mae’r gwerthusiad wedi tynnu sylw at nifer o fuddion a heriau sy’n gysylltiedig â datblygu, cyflwyno a manteisio ar y cynnig.
Yn gyffredinol, mae’r canfyddiadau’n gadarnhaol. Mae arwyddion cadarnhaol o ran rhieni’n nodi mwy o hyblygrwydd yn y mathau o swyddi y maen nhw’n eu gwneud, yr oriau y maen nhw’n eu gweithio, a’u hincwm gwario. Prin yw’r dystiolaeth sydd ar gael i bennu’r effaith ar hyn o bryd oherwydd bod y gwerthusiad yn ei flwyddyn gyntaf.
Mae’r sawl sy’n gwerthuso wedi argymell bod Llywodraeth Cymru yn ystyried y canlynol ymhellach:
-
sicrhau bod y broses gwneud cais/prawf cymhwyster yn haws ac yn gyson i bob rhiant sy’n gweithio
-
gwella a chanoli’r dull o gyfathrebu o bosibl
-
rhoi mwy o wybodaeth a gwybodaeth fwy eglur i helpu rhieni i ddod o hyd i gostau gofal plant gan ystyried y Credyd Treth Plant
-
alinio’r ddarpariaeth gofal plant â’r ffordd y caiff darpariaeth Feithrin y Cyfnod Sylfaen ei chyflwyno o ran mynediad i rieni a threfniadau ariannu
-
y perthnasau gwaith rhwng ysgolion sy’n cynnig darpariaeth Feithrin y Cyfnod Sylfaen a darparwyr gofal plant
-
elfennau o’r ddarpariaeth gan gynnwys codi tâl am oriau ychwanegol gan ddarparwyr, a’r defnydd o’r gyllideb anghenion addysgol arbennig (AAA) gan awdurdodau lleol sy'n weithredwyr cynnar a darparwyr y cynnig
-
gwaith ymchwil pellach i roi tystiolaeth bendant ar effaith y Cynnig Gofal Plant i Gymru.
Cewch hyd i ddogfennau cysylltiedig yma.

Dechrau'n Deg
Mae Dechrau’n Deg yn rhan o raglen blynyddoedd cynnar Llywodraeth Cymru ar gyfer teuluoedd sydd â phlant o dan bedair oed sy’n byw mewn ardaloedd difreintiedig yng Nghymru.
“Dechrau’n Deg yw un o brif flaenoriaethau ein Hagenda Trechu Tlodi. Rydym wedi ymrwymo i ddyblu nifer y plant a theuluoedd sy’n elwa o’r rhaglen Dechrau’n Deg o 18,000 i 36,000 erbyn diwedd tymor y weinyddiaeth hon yn 2016.”
Yn ystod 2014–15, roedd 37,260 o blant yn derbyn gwasanaethau Dechrau’n Deg yng Nghymru ar unrhyw adeg ac yn elwa arnynt. Roedd hyn yn fwy na’r niferoedd disgwyliedig.
Gellir dod o hyd i restr gyflawn o ddogfennau canllaw Dechrau’n Deg yma.

'Help wrth law'
Adroddiad gwerthuso rhaglen o weithgareddau sy’n hyrwyddo dulliau arall yn hytrach na tharo plant
Gwaith ymchwil yn edrych ar sut i sicrhau bod cosbi plant yn gorfforol yn llai derbyniol yn gymdeithasol. Mae’r astudiaeth hefyd yn nodi’r cymorth sy’n helpu rhieni yn y ffordd orau i osgoi defnyddio dulliau cosbi corfforol.

Profion darllen a rhifedd yng Nghymru - 2019
Gwybodaeth ar gyfer rhieni a gofalwyr o blant ym Mlynyddoedd 2 i 9
Yn nhymor yr haf 2019, bydd plant ym Mlynyddoedd 2 i 9 yn cymryd profion cenedlaethol yn darllen a rhifedd (rhesymu). Mae'r daflen yma'n esbonio beth mae'r profion yn cynnwys a beth mae canlyniadau'r profion yn gallu dweud wrthoch chi am ddysgu eich plentyn.

Adolygiad o Gapasiti Hyfforddiant Chwarae yng Nghymru a’r ffordd y’i Darperir
Mae’r adolygiad hwn yn archwilio’r dulliau hyfforddiant chwarae presennol, yr hyfforddiant chwarae sydd ar gael a chymwysterau ac anghenion y gweithlu yn y dyfodol. Mae’n cynnwys argymhellion y mae Llywodraeth Cynulliad Cymru wedi ymateb iddynt.
Cynhaliwyd yr arolygiad i asesu datblygiad a darpariaeth hyfforddiant gwaith chwarae yng Nghymru. Gwnaethom gomisiynu Melyn Consulting i gynnal yr adolygiad ac edrych ar y dulliau darparu sydd ar gael ar hyn o bryd, a gwneud argymhellion ar gyfer ffyrdd o sefydlu fframwaith cadarn ar gyfer darparu yn y dyfodol.

Ymateb Llywodraeth Cymru i adroddiad blynyddol Comisiynydd Plant Cymru 2017–18
Rôl y Comisiynydd yw gweithredu fel hyrwyddwr annibynnol dros blant a phobl ifanc gan gynrychioli eu buddiannau nhw a sicrhau bod eu lleisiau’n cael eu clywed yn lleol, yn genedlaethol ac yn rhyngwladol.
Comisiynydd Plant Cymru ar hyn o bryd yw’r Athro Sally Holland a ddechreuodd ar ei swydd ar 20 Ebrill 2015.
Cewch hyd i adroddiadau’r Comisiynydd ar gyfer y blynyddoedd blaenorol yma.